رابطه میزبان و عوامل بیماری زا؛ با تاکید بر انگل Nordmann, 1832) Posthodiplostomum cuticola) در ماهیان نهر زرین گل، استان گلستان

انگل ها با تأثیر بر بقا، تولید مثل، رفتار الگوی مهاجرت ماهیان، بر ساختار جوامع و کنترل جمعیت آن ها اثر گذارند. این مطالعه با هدف بررسی رابطه میزبان و عوامل بیماری زا با تاکید بر انگل Posthodiplostomum cuticola در ماهیان غالب نهر زرین گل، در بازه زمانی آذرماه 1388 تا مهر 1389 انجام گرفت. تعداد 1346 قطعه ماهی با استفاده از روش صید الکتریکی (1/7 کیلووات و 10 آمپر و 300-200 ولت) از 14 ایستگاه مطالعاتی در طول نهر بصورت فصلی صید گردید. وضعیت سلامت ماهیان از طریق مشاهده سطح بدن ثبت گردید و جمعیت ماهیان با استفاده از روش لی کرن برآورد گردید. نمونه برداری از فون بزرگ بی مهرگان کفزی (حلزون ها) با استفاده از سوربر سمپلر (30×30 سانتی متر) انجام گرفت و نمونه ها در فرمالین 4 درصد فیکس شد. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی ماهی (قطعه در مترمربع) مربوطه به گونه(Capoeta capoeta gracilis (1/15، فصل تابستان (2/63) و بر اساس محل صید به ایستگاه شماره 12 در شاخه فرعی نهر (1/309) بود. این نتایج برای ماهیان بیمار (فراوانی نسبی) به‌ترتیب در گونه (Neogobius fluviatilis pallasi (90/9 درصد، فصل زمستان (53 درصد) و ایستگاه شاخه فرعی 12 (46 درصد) مشاهده شد. بیشینه فراوانی 8 خانواده (تعداد در مترمربع) حلزون های جدا شده از رسوب نهر در فصل زمستان (1/4) و ایستگاه شاخه فرعی 12 (2/18) مشاهده شدند. نتایج نشان داد نحوه پراکنش گونه های ماهی بر اساس نیازهای زیستی، پوشش گیاهی اطراف نهر و سرعت پایین آب در ایستگاه 12 در کنار مطلوبیت دمای آب، وجود وقایع سیلابی در فصل زمستان در تجمع میزبان واسط اول (حلزون) مؤثر بوده و شانس انگل را در تکمیل چرخه زیستی خود افزایش می دهد.